Rekultywacja gruntów – rozumie się przez to nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.

Prawo ochrony środowiska nakłada na przedsiębiorcę prowadzącego eksploatację złóż kopalin obowiązek prowadzenia rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. Rekultywację gruntów w granicach zakładu górniczego prowadzi się w sposób określony w dokumentacji rekultywacji.

Z pojęciem rekultywacji związane są ściśle niżej wymienione pojęcia zdefiniowane w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych:

zagospodarowanie gruntów – rozumie się przez to rolnicze, leśne lub inne użytkowanie gruntów zrekultywowanych;

grunty zdegradowane – rozumie się przez to grunty, których rolnicza lub leśna wartość użytkowa zmalała, w szczególności w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych albo wskutek zmian środowiska oraz działalności przemysłowej, a także wadliwej działalności rolniczej;

grunty zdewastowane – rozumie się przez to grunty, które utraciły całkowicie wartość użytkową w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych albo wskutek zmian środowiska oraz działalności przemysłowej, a także wadliwej działalności rolniczej;

Wyróżniamy zasadnicze kierunki rekultywacji:

• rolny (rolniczy)
• leśny
• wodny
• specjalny

Kierunek rekultywacji musi być zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego danego obszaru. Jest ustalany zgodnie z założeniami tego planu i wytycznymi przyszłego użytkownika rekultywowanego terenu.

Kto wydaje decyzję o rekultywacji?

Decyzje wydaje starosta, po zasięgnięciu opinii:

 dyrektora właściwego terenowo okręgowego urzędu górniczego

– w odniesieniu do działalności górniczej;

 dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych lub dyrektora parku narodowego- w odniesieniu do gruntów o projektowanym leśnym kierunku rekultywacji;

 wójta (burmistrza, prezydenta miasta), na terenie którego znajdują się grunty podlegające rekultywacji.

Sankcje za niewykonanie rekultywacji

W razie niezakończenia rekultywacji gruntów zdewastowanych w okresie 5 lat od zaprzestania działalności przemysłowej (górniczej), stosuje się opłatę roczną podwyższoną o 200% od dnia, w którym rekultywacja gruntów powinna zostać zakończona (art. 28 ust. 3 u.o.g.r.l.).

W razie niewykonania obowiązku rekultywacji gruntów zdegradowanych ustala się, w drodze decyzji, obowiązek corocznego wpłacania na wyodrębniony rachunek bankowy zarządu województwa lub na Fundusz Leśny, przez osobę powodującą ograniczenie wartości użytkowej gruntów, równowartości opłaty rocznej w takiej części, w jakiej nastąpiło ograniczenie wartości użytkowej gruntów. Opłaty te uiszcza się do czasu wykonania obowiązku rekultywacji (art. 28 ust. 4 u.o.g.r.l.).

W przypadkach niewykonywania obowiązków określonych w ustawie stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 30 u.o.g.r.l.).